زندگی سرشار از معنویت و گام های استوار در سلوک الی الله

خبرگزاری مهر، دین و آئین، فاطمه علی آبادی: آیت الله سید محمد ضیاءآبادی از علمای برجسته تهران و از اساتید اخلاق حوزه علمیه تهران روز گذشته در ۹۲ سالگی و بر اثر ابتلاء به ویروس کرونا دار فانی را وداع گفت.

سید محمد ضیاءآبادی سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در خانواده‌ای متدین و روحانی در قریه ضیا آباد استان قزوین متولد شد، پدر این عالم ربانی، سید محمود از روحانیون با اخلاص و خوشنام قزوین بود که نسب و شجره خانوادگی ایشان همانند دیگر اهالی ضیا آباد به حضرت امام سجاد (ع) می‌رسد.

پدر ایشان افزون بر تبلیغ و اقامه نماز برای تأمین معیشت خانواده به امر کشاورزی مشغول بود و آن مرحوم نیز از دوران کودکی برای کمک به خانواده در امر کشاورزی پدر را یاری می‌رساند و شب‌ها نیز همراه پدر بزرگوارش در مجالس و محافل مذهبی شرکت می‌کرد.

تحصیلات حوزوی

سید محمد در ۱۳ سالگی و در شهریور سال ۱۳۲۰ با تشویق خانواده برای تحصیل علوم حوزوی وارد حوزه علمیه قزوین شد. مدرسه علمیه قزوین یکی از حوزه‌های مشهور آن دوره به شمار می‌رفت به گونه‌ای که طلاب از اقصی نقاط کشور به استان قزوین هجرت می‌کردند تا در محضر اساتید و علمای حوزه علمیه قزوین تلمذ کرده و علوم حوزوی را فرا بگیرند.

اولین حوزه قزوین در قرن پنجم تأسیس و از قرن هفتم با رکود عجیبی به علت برخوردهای حکومتی روبرو می‌شود اما از قرن دوازدهم دوباره جرعه‌های حیات در آن نمایان شده و از قرن سیزدهم به شکوفایی و گسترش می‌رسد.

سید محمد ضیاءآبادی با ورود به مدرسه علمیه التفاتیه دروس مقدمات را نزد آقا شیخ یحیی مفیدی که از شاگردان برجسته آیات حائری، عراقی و نائینی بود، فرا گرفت. همچنین از دیگر اساتید مرحوم سید محمد ضیا آبادی می‌توان آقا میرزا عبدالرحیم سامت قزوینی را نام برد ایشان معالم و قوانین را در محضر این استاد فرا گرفت.

گفتنی است ایشان شرح لمعه، رسائل، مکاسب و منظومه سبزواری را نزد میرزا ابوالحسن رفیعی قزوینی گذراند.

سیدابوالحسن رفیعی قزوینی (معروف به علامه رفیعی) از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری بودند که در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی از جمله فقه، اصول، فلسفه و عرفان به تحصیل و تدریس مشغول بود. آیات شیخ عبدالکریم حائری و میرزا هاشم اشکوری از اساتید وی بودند. حضرت امام خمینی و آیت الله حسن‌زاده آملی هم از معروف‌ترین شاگردان وی به حساب می‌آمدند. از علامه رفیعی آثاری در علوم مختلف بر جای مانده است.

مرحوم آیت الله ضیاءآبادی درباره استاد گرامی‌شان چنین می‌گویند: مرحوم آیت الله رفیعی جامع علوم عقلی و نقلی بود، حافظه‌ای قوی و استعدادی درخشان داشت، بیانش شیوا و استدلالش محکم بود، اگر در قم یا نجف ماندگار می‌شد، قطعاً در زمره مراجع عظام تقلید قرار می‌گرفت.

ورود به حوزه علمیه قم

آیت الله ضیاءآبادی سال ۱۳۲۸ شمسی راهی حوزه علمیه قم شد و قریب به ۱۲ سال از محضر اساتید به نامی چون آیت الله علامه طباطبایی کسب علم کرد، سپس با حضور در کرسی درس استاد فرزانه آیت الله عبدالجواد سده‌ی اصفهانی از محضر این استاد برجسته بهره مند شد.

اساتید درس خارج

ایشان در سطح خارج فقه از تربیت یافتگان ویژه مکتب امام خمینی (ره) و همچنین آیت الله بروجردی و علامه طباطبایی بود و منظم در درس اصول و فقه، به ویژه درس خارج مکاسب حضرت امام شرکت می‌کرد و از محضر معظم‌له بهره مند می‌شد.

آیت الله ضیاءآبادی بعد از رحلت آیت‌الله بروجردی به تهران مهاجرت کرد و تا پایان عمر در همین شهر به خدمات علمی و فرهنگی مشغول شد.

ایشان درباره علت هجرت خود چنین می‌گوید: در دوران اقامتم در قم فقط در درس خارج حضرت امام و آیت‌الله بروجردی شرکت کردم و تمام این درس‌ها و نیز کفایه و اسفار ملاصدرا را با حضرت آیت‌الله شیخ محمد محمدی گیلانی و مرحوم شیخ حسن لاهوتی بحث می‌کردم. بعد از فوت آیت‌الله بروجردی احساس کردم اقامت من در قم ضروری نیست، لذا به تهران مهاجرت کردم. آشنایی‌ام با دوستان شمالی که اغلب اهل وعظ و خطابه و به اصطلاح منبری بودند، مرا به منبری شدن علاقمند کرد و تشخیص دادم که زمینه کار در تهران مساعدتر است، لذا به تهران آمدم و ضمن تدریس در مدرسه علمیه آیت الله مجتهدی تهران به کار وعظ و تبلیغ پرداختیم. بعد از مدتی چون علاقمند به مطالعه بودم، تشخیص دادم که منابر خودم را هدفمند کنم تا وقت بیشتری برای مطالعه داشته باشم که الحمدالله توفیقاتی نیز در این باره داشته‌ام.

تفسیر قرآن کریم

آیت الله ضیاءآبادی از چهره‌های ارزشمند و مفسران بزرگ عصر معاصر بود که توانست سوره‌های بسیاری از جمله حمد، بقره، آل عمران، نساء، مائده، انعام، اعراف و… را تفسیر کند. همچنین از تالیفات ارزشمند ایشان می‌توان به کتاب امامت، بیان قرآن، تفسیر سوره انفال، تفسیر سوره یونس، تفسیر سوره توبه، تفسیر سوره یوسف، توسل و… را اشاره داشت.

آیت الله ضیاءآبادی از مجتهدان مسلم و از علمای بزرگ تهران محسوب می‌شد

به مناسبت رحلت آیت الله ضیاءآبادی، گفتگویی با آیت الله محمد باقر تحریری تولیت مدرسه علمیه مروی در خصوص ویژگی‌های مرحوم ضیاءآبادی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

آیت الله تحریری ضمن تسلیت ارتحال عالم ربانی و پارسا آیت الله ضیاءآبادی با استناد به روایات اسلامی، رحلت ایشان را خسارتی جبران ناپذیر دانست و گفت: طبق صریح روایات؛ وقتی مؤمن و یا عالم دینی دار فانی را وداع می‌گوید شکافی در دین رخ می‌دهد که هیچ چیزی نمی‌تواند آن شکاف را پر کند؛ مرحوم آیت الله ضیاءآبادی از این دست عالمان است.

تولیت مدرسه علمیه مروی ادامه داد: مرحوم ضیاءآبادی هم در فراگیری معارف و علم دین به مدارج بالایی از علوم حوزوی نائل شده بود و هم از مجتهدان مسلم و علمای بزرگ تهران محسوب می‌شد، ایشان سالیان متمادی در حوزه علمیه تدریس داشت و شاگردان بسیاری از کرسی درس ایشان رشد و تربیت یافتند.

این استاد اخلاق با اشاره به جایگاه علمی آیت الله ضیاءآبادی، عنوان کرد: آیت الله مجتهدی به آن مرحوم عنایت ویژه‌ای داشت. ایشان از جهت علمی به فقه و اصول و همچنین مباحث تفسیری و ولایی به صورت وسیع آگاهی داشت و به مباحث اخلاقی مسلط بود.

آیت الله ضیاءآبادی عالمی عامل و شخصیتی جامع بود

آیت الله تحریری با تاکید بر اینکه مرحوم ضیاءآبادی از علمای برجسته علم و اخلاق بود، گفت: جامعیت علمی آیت الله ضیاءآبادی برجسته بود اما عمدتاً در تهران با سابقه مباحث اخلاقی معروف بود به گونه‌ای که عده زیادی از مؤمنان تهرانی در جلسات اخلاق ایشان شرکت می‌کردند. مدتی جلسات اخلاق ایشان در اطراف خیابان ایران برگزار می‌شد اما بعد از مدتی به منطقه تجریش منتقل شد.

تولیت مدرسه علمیه مروی با بیان اینکه مرحوم ضیاءآبادی منشأ خیرات و برکات بود، اظهار داشت: ایشان یک عالم برجسته دینی بود که با نگاه به چهره‌اش انسان به یاد خدا می‌افتاد و با شنیدن سخنانش علم آدمی افزوده می‌شد. ایشان همواره انسان را به عمل و تحصیل کمالات نفسانی ترغیب می‌کرد چرا که خود عالمی عامل و شخصیتی جامع بود.

وی استفاده از محضر علما را نوعی قدردانی از آنان دانست و گفت: لازم است امت اسلامی از آثار چنین عالمانی استفاده کنند تا این عالمان فراموش نشوند؛ عالمان دینی پشتوانه قوی انتقال معارف دین از گذشته به آینده و در یک کلمه از حافظان معارف اصیل اهل بیت (ع) به شمار می‌روند.

خبرگزاری مهر درگذشت حضرت آیت الله ضیاءآبادی را تسلیت عرض می‌کند.